အရွဳံးေပးမွာ ေသခ်ာျပီလား

ေဖေဖာ္၀ါရီလထုတ္ Focus Youth E-magazine တြင္ပါ၀င္ေသာေဆာင္းပါး )
.
လူတိုင္းရွံဳးဖူးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က အရွံဳးနဲ႕ရပ္မေနဘဲ ျပန္ထသြားတယ္။ တခ်ိဳ႕က တစ္သက္တာလုံး နာလန္မထူႏိုင္ေအာင္ က်ရွံဳးသြားတယ္။ ျပန္လည္မရပ္တည္ႏိုင္ေလာက္ေအ

ာင္ျပင္းထန္တ့ဲ က်ရွံဳးမွဳျဖစ္ရတ့ဲ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲကတစ္ခုကေတာ့ ယာယီအရွံဳးေတြ ( ဥပမာ - ျငင္းပယ္ခံရတာ၊ အေရြးမခံရတာ၊ အလုပ္ျပဳတ္တာ၊ အင္တာဗ်ဴးမေအာင္တာ၊ စာေမးပြဲက်တာ စသျဖင္ ့) ကိုယ့္ကို လႊမ္းမိုးလာတ့ဲအခ်ိန္မွာ ေနာက္တစ္ၾကိမ္မၾကိဳးစားေတာ့ဘဲ လက္ေလွ်ာ့အရွဳံးေပးထြက္ခြာတတ္တဲ့ အက်င့္ ေၾကာင့္ပါပဲ။
.
ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာလက္လႊတ္ခ့ဲရသူ သို႕မဟုတ္ ေရႊတြင္းမွ သုံးေပအကြာဒီအေၾကာင္းကို လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သိပါလိမ့္မယ္။ ေရႊတြင္းေရာက္ဖို႕ လက္တစ္ကမ္းအလိုမွာ ဆုံးရွံဳးခ့ဲရတ့ဲ ဒါဘီ ဆိုတ့ဲလူတစ္ေယာက္အေၾကာင္းပါ။ ေရႊတြင္းကို ဆုံးရွံဳးခ့ဲရျပီး သူဘာျဖစ္သြားတယ္လို႕ ထင္ပါသလဲ။ ဒါကိုသိတ့ဲသူနည္းပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲက စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းသလို လူငယ္ေတြအတြက္ သင္ခန္းစာေတြရေစမွာပါ။ မသိတ့ဲလူေတြအတြက္ ဒီအေၾကာင္းရဲ႕အစကေန ေျပာျပပါ့မယ္။
.
ေရႊတြင္းေတြ ေခတ္ေကာင္းစဥ္ကာလကေပါ့။ ဒါဘီ ဟာ ေရႊတူးခ်င္တ့ဲ ေရာဂါထေနပါတယ္။ ေရႊတြင္းရွိရာ ႏိုင္ငံရဲ႕ အေနာက္ပိုင္းကို သြားမယ္။ ေရႊတူးမယ္၊ ေရႊေတြ ေတြ႕ရင္ သူခ်မ္းသာျပီေပါ့။ “လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဦးေႏွာက္ကအၾကံဥာဏ္ေတြ အသုံးခ်ျပီးရလာမဲ့ဲေရႊေတြက ေျမၾကီးကို တူးဆြျပိးမွ ရလာမ့ဲ ေရႊေတြထက္ ပိုမ်ားတယ္” ဆိုတာကို သူ ဘယ္တုန္းကမွ ၾကားဖူးပုံမေပၚပါဘူး။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သူက ေရႊလုပ္ကြက္တစ္ခုကို ေလွ်ာက္လိုက္တယ္။ ျပီးေတာ့ ေပါက္ခြ်န္းေတြ တူးရြင္းျပားေတြနဲ႕ အလုပ္လုပ္ဖို႕ သူစတင္ထြက္လာခ့ဲပါတယ္။ သြားရတ့ဲ လမ္းခရီးကတင္ ေတာ္ေတာ္ပင္ပန္းေပမယ့္ သူ႕ရင္ထဲက ေရႊရွာမယ့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အခိုင္အမာပါပဲ။
.
သီတင္းပတ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကုန္ဆုံးျပီးတ့ဲေနာက္ သူ႕ရဲ႕ အားထုတ္မွဳအတြက္ ေတာက္ပေနတ့ဲ ေရႊစပါတ့ဲေက်ာက္တုံးေတြ ရရွိခ့ဲပါတယ္။ သူ႕ရည္ရြယ္ခ်က္အတိုင္း ေရႊေၾကာကိုေတြ႕ခဲ့ပါျပီ။ ဒီေက်ာက္တုံးေလးေတြကို တြင္းေပၚတင္ဖို႕ သူ စက္ကိရိယာေတြ လိုအပ္လာခ့ဲတယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ ေရႊတြင္းကို တိတ္တိတ္ကေလးဖုံးအုပ္ျပီး သူ႕အိမ္ကို လာရာလမ္းအတိုင္းျပန္ခ့ဲပါေတာ့တယ္။ အိမ္ေရာက္ေတာ့ သူ႕ေရႊတြင္းအေၾကာင္းကို ေဆြမ်ိဳးေတြနဲ႕ အိမ္နီးနားခ်င္း လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ အနည္းငယ္ကိုေျပာျပလိုက္တယ္။ ဒါဘီ လိုအပ္ေနတ့ဲ စက္ေတြ၀ယ္ဖို႕ ေဆြမ်ိဳးေတြစုေပါင္းျပီး ေငြေခ်းေပးလိုက္ပါတယ္။ စက္ေတြ၀ယ္ျပီးေတာ့ ဒါဘီ နဲ႕ သူ႕ ဦးေလးက ေရႊတြင္းဆီကို ေနာက္တစ္ေခါက္ျပန္လာခ့ဲၾကပါတယ္။
.
ပထမဆုံးတူးေဖာ္ရရွိခ့ဲတ့ဲ ေရႊပါတ့ဲေက်ာက္တုံးေတြ မိုင္းတြင္းသုံးတြန္းလွည္း တစ္စီးစာကို ေရႊအရည္က်ိဳတ့ဲ ေနရာကို တင္ပို႕လိုက္ပါတယ္။ ထြက္လာတ့ဲရလဒ္ကေတာ့ ေကာ္လိုရာဒိုမွာ ရွိတ့ဲ ေရႊအေပါမ်ားဆုံးတြင္းေတြထဲက တစ္တြင္းကို သူတို႕ပိုင္ဆိုင္ေနျပီလို႕ သက္ေသျပေနပါတယ္။ ဒီလိုတြန္းလွည္းမ်ိဳး ေနာက္ထပ္အနည္းငယ္ေလာက္ ရလိုက္ရင္ပဲ သူတို႕အေၾကြးေတြ ေက်သြားပါလိမ့္မယ္။ ဒါျပီးရင္ေတာ့ အျမတ္အစြန္းေတြ အမ်ားၾကီးလာပါေတာ့မယ္။
.
ေအာက္ကို နက္နက္ရွိဳင္းရိွဳင္း တူးလာေလေလ၊ ဒါဘီ နဲ႕ ဦးေလး တို႕ရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ေတာက္ပလာေလပါပဲ။ ဒါေပမ့ဲ တစ္ခုခုေတာ့ ျဖစ္လာခ့ဲပါျပီ။ ဟုတ္ပါတယ္ ေရႊေၾကာ၊၊ သူတို႕ ေရႊေၾကာေပ်ာက္သြားခ့ဲတယ္။ တူးရင္းဆြရင္းပဲ သူတို႕ရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္သက္တန္႕ေရာင္ျခည္အဆုံးကို ေရာက္လာခ့ဲျပီ။ သူတို႕အိပ္မက္မက္ခ့ဲတ့ဲ ေရႊအိုးၾကီး အ့ဲဒီေနရာမွာ ရွိမေနခ့ဲဘူး။ ေရႊေၾကာကို ျပန္ရွာေတြ႕ဖို႕ သူတို႕ စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္နဲ႕ပဲ ဆက္တူးေနခ့ဲပါေသးတယ္။ အသုံး၀င္တ့ဲအရာ ဘာမွမေတြ႕ရေတာ့ပါဘူး။ ဒီလိုနဲ႕ပဲ ေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ သူတို႕ ဒီတြင္းကေန ထြက္ခြာဖို႕ ဆုံးျဖတ္လိုက္တယ္။
.
သူတို႕ရဲ႕ ေရႊတူးတ့ဲေနရာမွာသုံးတ့ဲ စက္ေတြကို စက္အေဟာင္းေတြ၀ယ္တ့ဲ လူဆီမွာ ေဒၚလာ ရာဂဏန္းအနည္းငယ္ေလာက္နဲ႕ ေရာင္းခ်ခ့ဲျပီး အိမ္ျပန္ရထားေပၚတက္ခ့ဲရပါျပီ။ အားလုံးျပီးသြားျပီေလ။ တကယ္ေတာ့ မျပီးေသးပါဘူး။ ကံထမ္းလာတာ မျမင္ရဘူးဆုိတ့ဲစကားလည္း ရွိတယ္မဟုတ္လား။ အခ်ိဳ႕ အေဟာင္း၀ယ္သမားေတြက ပညာမတတ္ နလပိန္းတုံးေတြ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမ့ဲ ဒီတစ္ေယာက္ကေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီတြင္းဟာ ေရႊထြက္ဖူးတယ္။ တစ္ခုခုမွားေနလို႕သာ မထြက္ေတာ့တာျဖစ္မယ္လို႕ အေဟာင္း၀ယ္သမားက စဥ္းစားမိတယ္။ သူက မိုင္းတြင္းအင္ဂ်င္နီယာ တစ္ေယာက္ကို ေခၚျပီး ျပတယ္။ တြက္ခ်က္မွဳေတြ လုပ္ခိုင္းတယ္။ အင္ဂ်င္နီယာက ဒီတြင္းမေအာင္တ့ဲ အေၾကာင္းရင္းက အရင္ တြင္းပိုင္ရွင္ေတြက ေရႊေၾကာမေရာက္ခင္စပ္ၾကား ေတြ႕ရတတ္တ့ဲ ေရႊမရွိတ့ဲ ေျမသားအပိုင္းေတြအေၾကာင္းကို မသိလို႕ပဲ လို႕ေျပာျပခ့ဲတယ္။ သူ႕ရဲ႕တြက္ခ်က္မွဳအရ “ဒါဘီနဲ႕ သူ႕ဦးေလးရပ္ခ့ဲတ့ဲေနရာကေန ေနာက္ထပ္သုံးေပဆက္တူးရင္ ေရႊေၾကာကို ျပန္ေရာက္ပါလိမ့္မယ္” တ့ဲ။ လုံး၀အတိအက်ပါပဲ။ သုံးေပဆက္တူးျပီးေတာ့ ေရႊေၾကာကို တကယ္ေရာက္ခ့ဲပါတယ္။ စက္အေဟာင္း၀ယ္သမားဟာ ဒီေရႊတြင္းကေန ေဒၚလာသန္းဂဏန္းေလာက္ ရသြားတာေပါ့။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူဟာ လုပ္ငန္းတစ္ခုကို မစြန္႕လႊတ္ခင္ ကြ်မ္းက်င္တ့ဲပညာရွင္ရဲ႕ အၾကံေပးမွဳကို ရယူသင့္တယ္ ဆိုတာကို သိလို႕ပါပဲ။
.
ဒါဟာ တကယ့္ျဖစ္ရပ္မွန္ပါ။ ဒါဘီဟာ စက္ေတြအတြက္ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံခ့ဲတ့ဲ ေငြေတြကို သူ႕ရဲ႕ အမ်ိဳးေတြဆီက ေခ်းယူခ့ဲတုန္းက အရမ္းငယ္ရြယ္ေသးတ့ဲ လူငယ္ေလးတစ္ေယာက္ပါ။ ဒါေပမ့ဲလည္း သူ႕အမ်ိဳးေတြက သူ႕ကို ယုံၾကည္လို႕ မ်ားျပားတ့ဲ ေငြေတြကို ေခ်းေပးခ့ဲၾကတာပါ။ ဒါဘီကလည္း ဒီေငြေတြကို တစ္ျပားမက်န္ျပန္ဆပ္ခ့ဲပါတယ္။ ဒီလုိဆပ္ႏိုင္ဖို႕ သူ နွစ္အေတာ္ၾကာ အလုပ္လုပ္ခ့ဲရပါတယ္။
.
အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ကုန္လြန္သြားတ့ဲေနာက္မွာေတာ့ ဒါဘီဟာ ေရႊတြင္းမွာ သူဆုံးရွံဳးခဲ့ရတာထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာကို ျပန္လည္ရွာေဖြႏိုင္ခ့ဲပါတယ္။ ဒီလိုရွာေဖြႏိုင္ခ့ဲတ့ဲ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္ကေတာ့ “ျပင္းျပစြာလိုခ်င္တ့ဲစိတ္ Desire ဟာ ေရႊျဖစ္ေစႏိုင္တယ္” ဆိုတာကို သူေတြ႕ရွိခ့ဲလို႕ပါပဲ။ ဒီေတြ႕ရွိခ်က္ကို အသက္အာမခံအေရာင္းလုပ္ငန္းထဲကို ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ျပီးတဲ့ေနာက္မွာ သူရရွိခ့ဲတာပါ။
ေရႊရွိတ့ဲေနရာရဲ႕ သုံးေပအကြာမွာ ရပ္တန္႕ခ့ဲလို႕ သန္းခ်ီတ့ဲအျမတ္အစြန္းကို ဆုံးရွံဳးခ့ဲျပီးတ့ဲေနာက္ ဒါဘီဟာ ဒီအေတြ႕အၾကံဳ သင္ခန္းစာကို အသုံးခ်ျပီး သူေရြးခ်ယ္ခ့ဲတ့ဲ လုပ္ငန္းမွာ အျမတ္အစြန္းေတြ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ သူ႕နည္းလမ္းက ရိုးရိုးေလးပါ။ သူက သူ႕ကိုယ္သူေျပာပါတယ္။ “ငါ ေရႊေၾကာကေန သုံးေပအလိုမွာ ရပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ငါ အသက္အာမခံ၀ယ္ဦးမလားခင္ဗ်ာ လို႕ေမးတ့ဲအခ်ိန္ လူေတြက No လို႕ ေျဖတ့ဲအခါမွာေတာ့ ငါ ရပ္တန္႕ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။” ဒါဘီဟာ တစ္ႏွစ္ကို အသက္အာမခံ ေဒၚလာတစ္သန္းဖိုးေရာင္းရတ့ဲ လူငါးဆယ္ထက္နည္းတ့ဲ လူနည္းစုထဲက တစ္ေယာက္ျဖစ္ေနပါျပီ။ ဒါဟာ ေရႊတြင္းလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ခဲ့တုန္းက ရခ့ဲတ့ဲ လက္ေလွ်ာ့အရွံဳးေပးျခင္း (Quitability) ဆိုတ့ဲ သင္ခန္းစာအတြက္ စြဲစြဲျမဲျမဲလုပ္ကိုင္ျခင္း (Stickability) နဲ႕ အစားထိုးျပီး သူ႕ကိုယ္သူ ေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္ခ့ဲလိုက္တာပါပဲ။
.
ဘယ္လုိလူမ်ိဳးဆီကိုမဆို ေအာင္ျမင္မွဳဆိုတာမလာခင္ ယာယီရွံးနိမ့္မွဳေတြ ေရာက္လာစျမဲပါ။ တခါတေလဆို ျပင္းထန္တ့ဲက်ဆုံးမွဳေတြေတာင္ ရင္ဆိုင္ရတတ္ပါတယ္။ အရွံဳးက လူကို အႏိုင္ယူသြားတ့ဲအခ်ိန္မွာ အလြယ္ဆုံးနဲ႕ ေၾကာင္းက်ိိဳးဆက္စပ္မွဳ အရွိဆုံးလုပ္ရမွာကေတာ့ ရင္မဆို္င္ေတာ့ပဲ လက္ေလွ်ာ့ထြက္သြားလိုက္ဖို႕ပါ။ ဒါက အရွံဳးနဲ႕ ေတြ႕ၾကံဳရခ်ိန္ လူအမ်ားစု လုံး၀လုပ္ေလ့ရွိတ့ဲ အရာပါပဲ။ အဲ့ဒါေၾကာင့္လည္း လူအနည္းစုကပဲ ေအာင္ျမင္ေနတာေပါ့။
.
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာရွိတ့ဲ အေအာင္ျမင္ဆုံး လူငါးရာေက်ာ္က တညီတညြတ္တည္း ေျပာခ့ဲတာကေတာ့ “သူတို႕ရရွိခ့ဲတ့ဲ ေအာင္ျမင္မွဳေတြဟာ ရွံဳးနိမ့္မွဳေတြကို သူတို႕ေက်ာ္လႊားႏုိင္ခ့ဲျပီး ေနာက္တစ္ဆင့္မွာတင္ပဲ ရရွိခဲ့ၾကတာပါ” တ့ဲ။ ရွံးနိမ့္မွဳဆိုတာက လူေတြရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကိုရွာျပီး လူေတြကို ယိမ္းယိုင္ေစတတ္ပါတယ္။ ၾကီးၾကီးငယ္ငယ္ ဘ၀မွာ အနည္းဆုံးတစ္ၾကိမ္ေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ရွံဳးနိမ့္မွဳကို ရင္ဆိုင္ရမွာပါ။ လူအမ်ားစုမွားတတ္တ့ဲ အမွားကို ကြ်န္ေတာ္တို႕ လိုက္မမွားမိဖို႕ (အရွံဳးမေပးဖို္႕) လိုပါတယ္။ ေသခ်ာတာက အရွံဳးဆိုတာဟာ ေအာင္ျမင္မွဳရလုနီးပါးျဖစ္ေနတ့ဲ လူတစ္ေယာက္ကို ေျခထိုးရတာ အရမ္းႏွစ္သက္တယ္ ဆိုတာပါပဲ။
.
ဒီျဖစ္ရပ္မွန္ကေန သင္ခန္းစာေတြ အမ်ားၾကီးရႏိုင္ပါတယ္။
.
(၁) ေခါင္းထဲက ထြက္ေပၚလာတ့ဲ ေရႊျဖစ္ေစမယ့္ အၾကံဥာဏ္ေတြက ေျမၾကီးထဲက တူးဆြျပီး ရတ့ဲေရႊထက္ တန္ဖိုးရွိပါတယ္။ ေပါက္ခြ်န္းနဲ႕ေပါက္လို႕ရတ့ဲ ေရႊက တြင္းကထြက္သေလာက္ပဲ ရတာပါ။ သင့္ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ အစြမ္းအစနဲ႕ ၾကိဳးစားအားထုတ္မွဳေၾကာင့္ ရလာမ့ဲ ေရႊေတြကေတာ့ အကန္႕အသတ္မရွိပါဘူး။
.
(၂) ဘယ္လုိလုပ္ငန္းမ်ိဳးပဲလုပ္လုပ္၊ ဘယ္လိုနယ္ပယ္မ်ိဳးမွာျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္လုပ္ေနတ့ဲလုပ္ငန္းကို မေအာင္ျမင္ေတာ့ဘူးထင္လို႕ အရွံဳးေပး လက္မေလွ်ာ့ခင္ ကိုယ့္လုပ္ငန္းနယ္ပယ္မွာ တကယ္နားလည္ကြ်မ္းက်င္တ့ဲ ပညာရွင္ကို ေခၚယူေဆြးေႏြး အၾကံဥာဏ္ေတာင္းသင့္ပါတယ္။ သတိျပဳရမွာက လူတကာဆီက အလကားရတ့ဲ အၾကံဥာဏ္ကို မယူပါနဲ႕။ စိန္အေၾကာင္းကို ေဆးရိုးသည္က နားမလည္ပါဘူး။ စက္အေဟာင္း၀ယ္သမားဟာ ပညာရွင္နဲ႕ တိုင္ပင္ျပီး တြက္တတ္ခ်က္တတ္လို႕ စြန္႕ပစ္ေရႊတြင္းကေန ေဒၚလာသန္းခ်ီ ရခ့ဲပါတယ္။
.
(၃) ဆုံးရွံဳးမွဳကို ၾကံဳရတ့ဲအခ်ိန္မွာေတာင္ ေပးခ့ဲတ့ဲ ကတိကို တန္ဖိုးထားပါ။ ဒါဘီ ဟာ ေရႊတြင္းမေအာင္ခ့ဲေပမယ့္ သူ႕အေၾကြးေတြ ေက်ေအာင္ဆပ္ခ့ဲပါတယ္။ ေအာင္ျမင္တ့ဲလူတိုင္းဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို တန္ဖိုးထားျပီး ကတိတည္ၾကပါတယ္။
.
(၄) ရွံဳးနိမ့္မွဳတိုင္းကေန သင္ခန္းစာယူပါ။ ဒါဘီဟာ သူ႕ရဲ႕ လက္ေလွ်ာ့အရွံဳးေပးတတ္မွဳေၾကာင့္ တကယ္ရွံဳးခ့ဲတာကို သင္ခန္းစာယူျပီး စြဲစြဲျမဲျမဲလုပ္ကိုင္ျခင္း နဲ႕ အစားထိုးခ့ဲလို႕ ေရႊတြင္းကေပးမယ့္ ေငြထက္ မ်ားျပားတ့ဲေငြေတြရရွိခ့ဲပါတယ္။
.
(၅) ဘာအေၾကာင္းပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္လိုရွံးနိမ့္မွဳပဲၾကံဳၾကံဳ ကိုယ့္ရည္မွန္းခ်က္ကို ဘယ္ေတာ့မွ လက္မေလွ်ာ့လိုက္ပါနဲ႕။ အရွံဳး ျပီးရင္ အႏိုင္ဆိုတာ ေသခ်ာေပါက္လာမွာပါ။
.
(၆) စြဲစြဲျမဲျမဲ ျပင္းျပင္းျပျပ လိုခ်င္တ့ဲစိတ္ (Desire) သာရွိပါေစ။ သင္လိုခ်င္တ့ဲ အရာ သင္ရလာမွာပါ။